Of het nou echt een nut heeft, is ons nog steeds niet bekend. Er zouden verschillende ‘redenen van nut’ zijn, maar de precieze reden van de aanwezigheid van schaamhaar lijkt onder discussie te staan. Is het ter ondersteuning van de verleiding door het vasthouden en versterken van geur? Of juist ter bescherming tegen de kou of ongedierte? Zouden beide redenen even belangrijk kunnen zijn, of is er misschien nog een ander nut?
Talloze benamingen
Volgens Wikipedia zijn er verschillende benamingen voor het schaamhaar zoals: bermuda driehoek, brillospons (alles er nog op, maar wel kort in de vorm van stekeltjes), bush, damestuintje, gazon, gevarendriehoek, grasveldje, hairy popper (veel vrouwelijk schaamhaar), junglestrip (streepje in de vorm van een landingsbaantje), oerwoud, ontplofte mol (veel schaamhaar), pakje shag, shag op de rails, streepje, of een vachtje. Een boel benamingen voor iets wat zo onbelangrijk en klein lijkt, maar met de jaren toch zo groots is geweest en vele mensen heeft bezig gehouden.
Het is niet duidelijk waar het schaamhaar nou zo belangrijk voor is, of is geweest. Want als het zo belangrijk voor ons is, waarom hebben mensapen die in veel opzichten toch erg op ons lijken, dan bijvoorbeeld zo bitter weinig schaamhaar?
In de loop van de jaren heb ik een grote diversiteit aan schaamhaar voorbij zien komen. Afrikaanse vrouwen met kleine krulletjes, dicht tegen het lijf geplakt. Aziatische vrouwen met steil zwart haar en westerse vrouwen met een rossige, grijze of bruine bos van woeste krullen. De laatste jaren zijn die aantallen echter tot bijna nul gereduceerd en is er telkens minder haar te zien. Af en toe is er nog een plukje haar aanwezig, maar niet meer dan dat.
‘In de 18e eeuw werd het scheermes uitgevonden en dat hielp erg bij het fatsoeneren van dit onderdeel van de beharing.’
Stukje geschiedenis
Wat de geschiedenis laat zien? In de klassieke oudheid en het midden oosten verwijderde men al het lichaamshaar uit hygiënische overwegingen, behalve dat van de wenkbrauwen en het hoofdhaar. In de Islam is voorgeschreven dat al het schaamhaar tenminste elke 40 dagen verwijderd dient te worden, evenals het okselhaar. Ook in de oud Egyptische kunst zijn vrouwen gezien met bijgewerkt schaamhaar. Michelangelo schilderde de vrouwen zonder lichaamshaar, maar de mannen kregen wel haar op de genitaliën.
In de 18e eeuw werd het scheermes uitgevonden en dat hielp erg bij het fatsoeneren van dit onderdeel van de beharing. In deze preutse eeuw vonden sommigen een lok schaamhaar juist een teken van seksuele capaciteiten. Er waren heren die een lok van hun dames-bosje als een kokarde op hun hoed droegen. En koning George V had een snuifdoos die tot de rand was gevuld met schaamlokken van een minnares.
‘Koning George V had een snuifdoos die tot de rand was gevuld met schaamlokken van een minnares.’
In het begin van de 20e eeuw vonden vrouwen het weer een teken van emancipatie om vooral niets te doen aan hun weelderige schaamhaar. Koreaanse vrouwen sluiten zich hier al eeuwenlang bij aan. Zij vinden veel schaamhaar juist een teken van seksuele gezondheid en vruchtbaarheid. Dit is mogelijk te verklaren door het feit dat er bij zo’n 10% van de Koreaanse vrouwen de aandoening atrichose voorkomt, een gebrek aan haar op de schaamstreek. Vrouwen hechten zoveel waarde aan schaamhaar dat ze voor veel geld ($2.000,-) haar laten implanteren.
Het laten implanteren van haar, of het gebruik van een soort ‘schaampruikjes’ werd al in de 17e eeuw gebruikt voor vrouwen die door een behandeling met kwikzilver (tegen syfilis) hun schaamhaar verloren waren en dat tegenover hun partners verborgen wilden houden.
Hedendaags schaamhaar
In tegenstelling tot het behouden van het schaamhaar, werd het in de jaren zestig in de pornografie juist gebruikelijk om het schaamhaar te trimmen of te verwijderen. In navolging daarvan is in de gehele bevolking de trend ontstaan van fatsoeneren, aanpassen of geheel verwijderen van dit haar. Pas echt wijdverspreid en populair werd dit eind jaren negentig. Tegenwoordig doet bijna 90% van de vrouwelijke bevolking hier aan mee. Dit geldt dus niet voor iedereen. Er blijven ook persoonlijke voorkeuren. Ik zag eens een mevrouw op het spreekuur, die betreurde dat met de jaren haar hoeveelheid schaamhaar afnam. Zij vroeg of er mogelijkheden waren om de groei ervan te stimuleren, omdat haar man hier erg op viel. Andere mannen gruwen juist weer van een volle bos en vinden het onesthetisch, onhygiënisch of niet lekker. Vaak zijn zij zelf ook aan het scheermes gegaan.
Maar ziet… er ontstaat de laatste tijd een revival van ons grasveldje. Bekende gezichten zoals Gwynneth Paltrow en Cameron Diaz zijn voorvechters van de terugkomst van het schaamhaar en vinden een kale flamoes wel erg kinderachtig. En daar is ook wel wat voor te zeggen. Wat de toekomst ons schaamhaar zal bieden, zullen we moeten afwachten, maar om ons nou te schamen voor ons schaamhaar lijkt wat overdreven. Het is immers een natuurlijk product waar werkelijk iedereen, man en vrouw, bekend mee is.
Drs. Olga Loeber is arts seksuele gezondheid. Ze was werkzaam bij Rutgershuis oost, Arnhem. Professionele en gespecialiseerde zorg op het gebied van anticonceptie, SOA’s, gynaecologie en seksualiteit.
