Mythes & Maagdelijkheid

Van witte bruidsjurk tot de exclusieve verkoop op internet. Maagdelijkheid is van ons allemaal. Maar wat is feit en wat is fictie? Een zoektocht naar de mythes rondom maagdelijkheid.

Wie denkt dat het belang van maagdelijkheid vrijwel alleen met het Islamitische geloof samenhangt, omdat het daarmee in onze maatschappij vaak in verband wordt gebracht, heeft het mis. Denk maar aan de virginity pledges in de Verenigde Staten of de bruidsjurk die eigenlijk alleen wit mag zijn als de bruid nog een maagd is. Of wat denk je van het testen op maagdelijkheid bij de Zulu’s in Afrika en het per opbod verkopen van de maagdelijkheid via het internet zijn andere voorbeelden.

Kostbaar bezit

In een groot aantal culturen is maagdelijkheid van onschatbare waarde: in de Chinese, Indiase en Koreaanse traditie, maar ook bij de Joden, sommige Afrikaanse stammen en de indianen in het Amazonegebied. Maagdelijkheid is in die culturen een kostbaar bezit, waarover de betrokkene zelf in veel gevallen geen zeggenschap heeft; meestal wordt de vader, broer of clan beschouwd als de eigenaar ervan. Vaak zijn dit zakelijke belangen, maar ook bestaan er rond maagdelijkheid en het maagdenvlies zelf veel mythes.

Magische krachten

Zo werden er bovennatuurlijke krachten aan toegekend. Denk aan Jeanne d’Arc, de maagd van Orléans. Haar visioenen en directe communicatie met God werden toegeschreven aan het maagd zijn. Haar maagdelijkheid werd geïnspecteerd door de schoonmoeder van de dauphin, de latere Charles II, en intact bevonden. In het Romeinse Rijk moesten de priesteressen van Vesta maagd blijven gedurende hun diensttijd en werden ze levend begraven als zij zich niet aan die gelofte hielden. Zelfs vandaag nog worden in sommige landen magische krachten toegedicht aan de maagdelijkheid: zo zou je aids kunnen genezen door seks te hebben met een maagd.

Mythes & Maagdelijkheid
Mythes & Maagdelijkheid

Bewijs

Ook rond het bewijs van maagdelijkheid bestaan veel mythes. Het meest gebruikelijke ‘bewijs’ is het bloed op het laken of het nachthemd na de eerste seksuele daad. Daarnaast wordt het zien of voelen van een ‘intact’ maagdenvlies vaak gebruikt als bewijs. In een interview met Human Rights Watch stelde een Pakistaanse politiearts dat het vaginaal niet kunnen inbrengen van een vinger de maagdelijkheid bewijst, het kunnen inbrengen van één vinger wijst op een eenmalige seksuele ervaring en het kunnen inbrengen van twee vingers getuigt van veel seksuele ervaring.

Magische rituelen

Daarnaast zijn er meer fysieke kenmerken toegeschreven aan maagdelijkheid. Zo keek men in de middeleeuwen naar de urine: als die sprankelend van kleur was, was de bruid nog maagd. Datzelfde gold wanneer haar borsten klein en stevig waren en de tepels omhoog wezen. In India worden ook meer magische rituelen gebruikt, zoals onder water kunnen blijven terwijl een andere persoon 100 stappen zet, of een roodheet stuk ijzer in een dunne laag deeg kunnen vasthouden zonder dat de handpalmen verbranden.

‘Maagdelijkheid is in veel culturen van onschatbare waarde’

Belang en betekenis

Tegenwoordig wordt in Zuid-Afrika door de politieke leiders het testen op maagdelijkheid weer gestimuleerd als een maatregel tegen het oplopen van aids. Op sommige plaatsen worden de meisjes elke maand aan een vaginale inspectie onderworpen. Uit onderzoek blijkt dat in strenggelovige islamitische families vaak gedacht wordt dat een meisje altijd bloedt bij de eerste keer seks, dat een man kan voelen of ze maagd is of niet of dat je je maagdelijkheid verliest door sporten en door vingeren.

Deze hardnekkige misvattingen zijn een bron van onzekerheid en angst voor veel meisjes. Omdat het belang en de betekenis van maagdelijkheid per cultuur en geloof verschilt, is maagdelijkheid niet objectief vast te stellen. Voorlichting over wat bijvoorbeeld het maagdenvlies is, kan er voor zorgen dat meisjes zelf een duidelijker beeld krijgen van het maagdenvlies en maagdelijkheid. Dit kan dan onzekerheden uit de weg nemen (denk aan vragen als: ‘Wat als ik niet bloed?). Duidelijke voorlichting over maagdelijkheid en het maagdenvlies is anno 2015 in ieder geval nog geen overbodige luxe.

Drs. Olga Loeber is arts seksuele gezondheid en deed onder andere onderzoek naar maagdelijkheid en het eerste seksuele contact bij vrouwen uit diverse culturen. Ze was werkzaam bij Rutgershuis oost, Arnhem. Professionele en gespecialiseerde zorg op het gebied van anticonceptie, soa’s, gynaecologie en seksualiteit.